Emoties tekenen; 5 dingen die ik leerde

Ik nam me voor dit jaar beter te worden in het tekenen van poppetjes en mensfiguren. Dat begon met een uitstapje buiten de lijntjes waarin ik zag dat het niet eens zo heel moeilijk was om treffender gezichten te tekenen. Dat was het begin van mijn ontdekkingstocht om betere poppetjes te leren tekenen. Ik wilde 1) leren om lichamen met meer kracht en beweging in het lijf tekenen. 2) leren om beter gezichten en emoties te tekenen. In dit blog vijf dingen die ik leerde bij het oefenen van gezichten en emoties tekenen.

Wat ik deed om beter emoties te tekenen.

In oktober 2023 deed ik mee aan #viztober. In de prompts stond het tekenen van emoties centraal. Ik tekende ze alle 31. Ook volgde ik een online cursus bij Atelier Inktwit over het tekenen van personages voor prentenboeken. Tekeningen in prentenboeken staan bol van emoties dus prachtig inspiratiemateriaal! De directe link naar de cursus vind je hier (nee, ik heb geen aandelen, ben gewoon enthousiast ;))

Verder dook ik in een paar boeken:

• “Tekenboek voor veelbelovende kunstenaars” van Quentin Blake
• “Tekenen in 10 stappen. Mensen” van Justine Lecouffe
• “Urban sketching – Mensen en beweging schetsen” van Gabriel Campanario.

Ook heb ik mijn kinderen de afgelopen maanden veel geprobeerd na te tekenen. Hoewel ik elke keer weer struikelde bij het gezicht.

5 dingen die ik leerde over het tekenen van emoties

1. Een gezicht is slechts één manier om een emotie te laten zien.

Door een lijf en ledematen toe te voegen kun je de emoties nog zoveel verder vergroten. Hangende schouders voor wie zich beschaamd voelt. Juichende handen voor wie zich euforisch voelt. Borst vooruit bij een trots gevoel. Ook attributen zoals een kalender (hoopvol, hoeveel nachtjes nog tot mijn verjaardag?) helpen om de emotie uit te drukken.

Ik merk wel dat mijn lichamen en tekeningen ingewikkelder worden om te tekenen, dat ik meer details wil toevoegen. Wanneer ik de tijd heb om poppetjes uit te werken, bijvoorbeeld bij een praatplaat, is dat geen probleem. Maar tijdens het maken van visuele notulen zal ik een goed evenwicht moeten gaan vinden tussen snel & vlot tekenen versus gedetailleerd & treffend!

2. Met een potlood kan ik de nuance zoeken.

Normaal teken ik alleen met stift of pen. Alles direct op papier, met lef en zonder gum. Zoals Quentin Blake in zijn boek schrijft; je mept raak of niet. Maar voor de online cursus kreeg ik de opdracht om met potlood te schetsen. Even wennen, maar wat het me vooral opleverde was dat ik veel makkelijk kon spelen met de nuances in de emoties. Door de ogen even uit te gummen en net wat anders te tekenen zag het gezicht er ineens heel anders uit. Waar ik met stift een heel nieuw gezicht had moeten tekenen, kon ik met potlood veel makkelijker spelen. Heel fijn om te onderzoeken hoe de nuances precies liggen bij het tekenen van emoties. Want het zit soms echt in de kleine details.

Ook kon ik met hulplijnen van potlood eerst de verhoudingen in het gezicht bepalen. Daardoor kreeg ik de gezichten veel beter en makkelijker kloppend. De schetsen hieronder maakte ik tijdens de cursus van Atelier Inktwit. De bedoeling was een emotie te tekenen en daarbij te overdrijven. Dus groot, groter, grootst. Ik koos voor ‘vervelen’. Eerst onderzoeken en proberen met potlood.

Uiteindelijk tekende ik de ulitieme verveelstand met stift. Languit in het gras terwijl de tijd zoooo traag gaat dat je zelfs een bij ziet vliegen.

Meteen een bruggetje naar het volgende dat ik leerde:

3. Zoveel variaties!

Wat doe ik eigenlijk als ik me verveel? Waar zijn mijn handen als ik gefrustreerd ben? Hoe kijk ik dan? Waar zijn mijn schouders dan? Door me in te leven in de emotie kan ik hem makkelijker tekenen. Maar daardoor realiseerde ik me ook dat er heel veel variaties zijn om emoties te tekenen. Als ik me bijvoorbeeld probeer in te leven in boosheid, dan kan dat er bij mij heel verschillend uit zien. Soms mopper ik alleen met gefronsde wenkbrauwen. Soms sta ik te schreeuwen en loop ik rood aan. Maar ik ken ook mensen die boos wegbenen of mensen die met dingen gaan gooien. Mensen die heel explosief boos worden of mensen die heel kalm blijven maar waarbij je de rook uit de oren ziet komen. Natuurlijk werkt de truc met de wenkbrauwen altijd. Maar tijdens viztober testte ik telkens een paar variaties in mijn schetsboek bij de emotie die ik wilde tekenen. Ik vond dat mijn tekeningen er beter van werden, treffender, verrassender. Hoe ik dit toe ga passen als ik een visueel verslag maak en in een razend tempo moet tekenen weet ik nog niet. Wel erg leuk om mee te experimenteren en hoop door het maken van de nodige oefenmeters dat dit steeds soepeler gaat.

4. Met emoties vertel je een verhaal

De emoties die in de promptlijst van viztober stonden zijn best specifiek. En eigenlijk merkte ik bij allemaal dat ik de emotie niet zo precies uit kon drukken zonder context. En daardoor ontstond er eigenlijk telkens een mini verhaaltje.

Toen realiseerde ik me dat het andersom ook zo werkt. Telkens als ik een (mini)verhaaltje wil vertellen in een praatplaat dan teken ik emoties. Ik maak duidelijk wat het doet met mensen, hoe iemand het beleefd, wat de mening is of wat er gebeurd. En dat is vaak precies wat blijft plakken!

5. Hoeveel tijd neem ik voor een schets?

In het boek “mensen en beweging schetsen” ontdekte ik iets interessants. Bij veel tekeningen stond geschreven hoe lang de tekenaar over de schets had gedaan. Dat sommige tekeningen in slechts 2 minuten gemaakt zijn was voor mij echt een eye-opener! Minder perfect en gedetailleerd werken maar focussen op snel een emotie of beweging vangen. Ben ik nu aan het oefenen of op locatie aan het tekenen dan spreek ik met mezelf soms een maximale tijd af. Legt de lat lager en maakt het ook nog leuker en laagdrempeliger om te beginnen! Onderstaande foto komt uit het boek “Urban sketching – Mensen en beweging schetsen” van Gabriel Campanario”.

En nu verder met emoties tekenen?

Ik heb gemerkt dat de gezichten die ik teken een stuk beter geworden zijn. En tegelijkertijd ben ik ook nog niet tevreden over de snelheid waarmee ik sommige tekeningen op papier krijg. Daar blijf ik nog lekker even op oefenen!

Heb jij nog tips om te oefenen met het tekenen van gezichten en emoties? Ik hoor ze graag!